Voor de Joegoslavische oorlog kwam hij in contact met Karel en Dickie de Rijk. Zijn dochter hielp hen met vertalen. Op ’n dag werd zij naar huis gebracht en maakten ze kennis. In 2013 vroeg Meriam Verhoef of hij haar wilde helpen bij de voorbereidingen van de bouw van het huis voor Zele & Mira. Vanaf dat moment is hij ook bij Make Sense! betrokken en werkt hij met Kees de Rijk samen.
Hij is ‘onze man in Bosnië’. Dragan Starović (66) is geboren in Brčko en woont al sinds 1953 in Doboj. Na de technische school heeft hij nog een aantal managementcursussen gedaan. In 1972 begon hij aan zijn eerste baan. Hij heeft 4 jaar gewerkt als kwaliteitscontroleur van stalen dwarsbalken voor elektriciteitsmasten. Daarna werkte hij bij fabriek Trubenik. Daar maakte ze luchtcompressoren. Maar die fabriek ging in 1981 failliet. Vanaf dat moment is hij zelfstandig ondernemer geworden. Maar tijdens de overstroming van 2014 verloor hij alles aan zakelijke inventaris en vond hij het welletjes geweest. Hij is officieel dit jaar met pensioen gegaan.
Aandacht
Tijdens ons bezoek staat Dragan van ’s ochtends tot ’s avonds paraat. Omdat de vrijwilligers in zijn gastenhuis verblijven, zorgt hij er voor dat het hen aan niets ontbreekt. Zijn vrouw Spomenka werkt nog maar ook zij is tijdens de bouwweek druk met Make Sense. Het is voor hun de meest intensieve week van het jaar. Maar Dragan geniet met volle teugen. Hij werkt er het hele jaar naar toe. Attent, gastvrij en oplettend, hij heeft aandacht voor iedereen.
Contacten
Omdat we nu voor een nieuw project gekozen hebben, gaan hij aan de slag met het leggen van contacten. Natuurlijk ontvangen we qua geld het meest van Nederlandse sponsors. Doneren in Bosnië gebeurt vooral in de vorm van het geven van materialen die zijn overgebleven uit bouw. De Bosnische ondernemer zal niet zo snel geld geven, is heel voorzichtig omdat veel geld in verkeerde handen komt. Alleen aan bekenden wordt geld gegeven. Dat betekent voor Dragan dat hij permanent werkt aan het in stand houden en vergroten van zijn netwerk.
Kein Problem
Hoe we met hem communiceren? Hij heeft tijdens de oorlog zichzelf met behulp van schoolboekjes Duits geleerd. “Een goede manier om de hersenen op een positieve manier bezig te houden als om je heen de wereld instort.” zegt hij. Veel wil hij niet kwijt over de oorlog. “Daar kun je geen goede herinneringen aan hebben.”
Da’s goud!
Dragan weet zijn weg in Doboj en omgeving. Niet alleen weet hij waar materialen goedkoper zijn, hij weet ook heel goed hoe zijn eigen volk in het leven staat. Omdat zijn Duits basaal is, praat hij liever niet al te veel. Maar in zijn eigen taal kan hij mooie verhalen vertellen over situaties bij gezinnen waar hij komt. “Ik kan me soms zo verbazen over het gebrek aan verstand en initiatief bij de mensen. Gisteren kwamen we bij de broers Petrović. Hebben ze kilo’s mest weggegeven aan iemand! Bij mij lopen ze te klagen over gebrek aan geld. Maar mest kunnen ze verkopen. Da’s goud! En heb je geen hout voor de kachel? Neem je kinderen mee en ga hout langs de rivier verzamelen.” Hij wordt er soms moedeloos van.
Hij is kritisch, zou willen zeggen: “Kom van je luie kont!” En dat doet hij ook als hij bij mensen komt. De meesten hebben direct wat van hem nodig. Er is altijd wel een waterpomp of brommer kapot. En bij huizen die Make Sense! eerder heeft gebouwd ontbreekt nog van alles. “Dan hebben ze zo’n mooie start gekregen! Ga daarna zelf aan de slag. Stop met afwachten.” zegt hij.
Na de bouw, op de laatste dag van de bouwreis staan zijn werkzaamheden in het teken van het eindfeest. Er zijn salades gemaakt en het vlees is gemarineerd door het kookteam Loes, Spomenka en Dickie. Het bandje arriveert en Dragan kijkt me veelbetekenend aan. “Let jij maar eens op hoe wij feest vieren!.” Als iedereen op zaterdag is vertrokken, gaat hij op zondag uitrusten op het balkon van zijn eigen huis. Missie volbracht.
